MENOPAUZE EN WERK: TIJD VOOR ECHTE VERANDERING OP DE WERKVLOER?

Er zijn iets minder dan 2 miljoen werkende Nederlandse vrouwen van 45 jaar en ouder. Op een beroepsbevolking van zo’n 10 miljoen mensen, gaan er dagelijks 250 duizend vrouwen naar werk met matige tot zeer ernstige overgangsklachten. Bij zeven op de tien vrouwen met overgangsklachten, hebben die ongemakken invloed op hun werk, zo blijkt uit onderzoek van TNO.

Toch heeft het lang geduurd voor er serieus onderzoek werd gedaan naar de invloed van overgang op werk. Hoeveel mensen het treft, wat de meest voorkomende klachten zijn, en minstens zo belangrijk: hoe mensen die met overgangsklachten kampen ondersteunt kunnen worden om te zorgen dat ze op een prettige en menswaardige manier hun werk kunnen doen. Omdat veel zorgprofessionals onvoldoende bekend zijn met de manieren waarop overgangsklachten zich kunnen voordoen, worden veel vrouwen met een burn-out gediagnosticeerd terwijl ze in werkelijkheid hormoonschommelingen hebben als gevolg van de overgang of menopauze. Dat is problematisch, omdat een burn-out om een heel andere behandeling vraagt dan overgangsklachten. 

Hoe zit het precies met de bespreekbaarheid van de overgang op werk? Worden vrouwen voldoende gesteund, waar kan het beter?

Een op de zes werkende vrouwen die (bijna) in de menopauze zitten, heeft om die reden wel eens een promotie of carrièrekans afgeslagen, zo blijkt uit onderzoek van EenVandaag. Van de werkende vrouwen in de overgang is een derde bang dat praten over hun klachten ertoe leidt dat ze minder serieus worden genomen. Volgens een panellid tel je als oudere vrouw al minder mee, en maak je het jezelf dus al helemáál moeilijk als je ‘zeurt’ over lichamelijke of mentale klachten.

En dat terwijl de helft van deze vrouwen redelijk tot veel last heeft van overgangsklachten tijdens hun werk. Opvliegers, vermoeidheid en concentratiegebrek, al dan niet door slaapproblemen. Zweten tijdens een meeting, of sneller uit je slof schieten. Bij de helft van de mensen wordt er op werk wel gepraat over de overgang, maar de ervaringen zijn wisselend. Bij sommige mensen wordt het op een laagdrempelige manier bespreekbaar gemaakt, maar er zijn er ook bij wie er juist té luchtig of lollig over wordt gedaan, wat bagatelliserend werkt.

Een kwart van de vrouwen meldt zich wel eens ziek vanwege overgangsklachten, en bij een op de acht gebeurt dit regelmatig. Maar niet iedereen durft te zeggen dat dit door de overgang komt.

Toch is 40 procent van de vrouwen die EenVandaag ondervroeg tegen een speciale verlofregeling voor de overgang. Zij vinden dat de ervaringen individueel sterk verschillen, en zijn bang dat er misbruik van wordt gemaakt – waar vrouwen met serieuze klachten dan weer extra last van hebben.

Een andere mogelijkheid zou zijn om flexibeler met vrije dagen om te gaan, zoals KPN onlangs heeft aangekondigd en techbedrijven zoals Netflix al langer doen. Je zou vrouwen meer flexibiliteit kunnen geven zodat ze vrije dagen kunnen opnemen die in lijn zijn met hun cyclus. Maar ja: in principe zou je geen vrije dagen moeten opnemen voor ziekte, wat overgangsklachten nu eenmaal zijn, en daarbij blijkt uit onderzoek dat bij bedrijven waar je onbeperkt vakantiedagen mag opnemen, mensen dat juist minder doen – uit angst om asociaal gevonden te worden door collega’s of leidinggevenden. Het is dus vooral belangrijk dat de overgang bespreekbaar is op werk, en dat vrouwen zich veilig voelen om zich ziek te melden als dat nodig is. Zo voorkom je hopelijk dat iemand helemaal uitvalt door een opeenstapeling van klachten.

Voor wie zelf manager is of een eigen bedrijf heeft, en goed beleid wil opstellen rondom de overgang, is het een goed begin om meer flexibiliteit in te bouwen voor vrouwen van tussen de 40 en 65 jaar. Als ze de ruimte hebben om hun werk wat vrijer in te delen en dus wat meer te doen op de dagen dat ze zich goed voelen, en ruimte krijgen om zich te ontspannen als het wat minder gaat, is de kans kleiner dat ze uitvallen. Eigenlijk is zulk beleid ook voor vrouwen die niet in de overgang zitten, maar door de normale cyclus hormonale productiviteitsverschillen ervaren, ook heel prettig. De 9-to-5-mentaliteit stamt dan ook niet voor niets uit de tijd dat er alleen mannen op kantoor werkten, die een hele stabiele hormoonspiegel hebben.

Daarnaast is het natuurlijk belangrijk om iemand binnen het bedrijf te hebben die goede kennis heeft op het gebied van de overgang. Dat kan de bedrijfsarts of de vertrouwenspersoon zijn, zolang het voor werknemers maar duidelijk is naar wie ze toe kunnen stappen. Ook kan regelmatig bewegen, krachttraining en een gezond en gebalanceerd dieet helpen bij het verminderen van overgangsklachten. Door hier als werkgever niet alleen ruimte voor te bieden, maar ook actief aan bij te dragen, houd je je werknemers gezonder en gelukkiger.

Het goed ondersteunen van werkende vrouwen in de overgang is extra belangrijk omdat juist vrouwen van 45 jaar en ouder een heleboel ervaring, wijsheid en leiderschapskwaliteiten bezitten die we in de samenleving ontzettend hard nodig hebben. Dus laten we ons daar hard voor maken!