Over veerkracht en ouder worden
Als je ouder wordt gaat alles hangen, behalve je tandvlees, toch? Souplesse, flexibiliteit, veerkracht; langzaam wordt het minder. Of toch niet? Het is maar hoe je het bekijkt. Waar je huid aan souplesse en veerkracht inlevert, win je het in je hoofd. Je levert het dus niet in, het verplaatst alleen. Precies naar de plek die het op dit punt in je leven het hardste nodig heeft. Hoe zit dat?
Kijk mama, zonder handen!
Ouder worden is niet alleen maar kommer en kwel. Tussen de kwalen, rimpels en opvliegers zijn er ook lichtpuntjes te herkennen: wilskracht, vastberadenheid en een soort urgentie die misschien sterker aanwezig is dan ooit. Er is een duidelijke vooruitgang te zien, die zich vooral vanbinnen afspeelt. Als je jezelf goed observeert, goed kijkt hoe je omgaat met verschillende dingen die op je pad komen, ontdek je misschien wel iets heel waardevols: je bent veerkrachtiger dan ooit. Het is alsof alle kleine en grote stormen die je in je leven hebt doorstaan je steviger hebben gemaakt, zonder dat je daar bewust op trainde. En niet zo’n klein beetje ook, vaak betekent het een grote sprong vooruit. Vroeger kon je misschien bij een eerste tegenslag volledig onderuitgaan en had je tijd nodig om op te krabbelen. Nu kan je merken dat je sneller opstaat, je schouders ophaalt en gewoon verdergaat. Zie het als een levenslange training. Iedere teleurstelling, iedere ruzie, iedere mislukte poging was eigenlijk een mini-oefening. En nu, ergens rond de overgang, merk je ineens: hé, ik kan dit. Makkelijk. ‘Kijk mama, zonder handen’!
Oefenen, oefenen, oefenen
Komt die extra veerkracht dan met de jaren? Wij denken van wel. Het leven tot nu toe is één lange oefensessie geweest. Er waren misschien liefdes die overgingen, banen die je niet kreeg, kinderen die rebelleerden en vriendschappen die verwaterden. Je hebt je heel vaak moeten herpakken. Al die keren dacht je misschien: hoe ga ik dit ooit overleven? En je deed het tóch. Precies dat zijn de bouwstenen van je veerkracht. En nu hoef je dat niet meer te leren, je kunt het in de praktijk brengen. Een relatiebreuk? Pijnlijk. Maar je weet dat je het kunt. Je hebt geleerd om op jezelf te varen. Natuurlijk is het fijn als er iemand naast je zit, maar misschien is de noodzaak er minder.
Hormonen die je laten knallen – en toch meer stevigheid
Oké, laten we het wel ook hier weer even benoemen en erkennen: de overgang is niet bepaald een feestje. Je lichaam voelt soms als een vreemd huis waarin je de weg kwijt bent. Je kan om niets in tranen uitbarsten of binnen vijf minuten van een gezellige en relaxte mood in een complete woedeaanval belanden. Het lijkt dan alsof je juist kwetsbaarder bent dan ooit. Maar gek genoeg zit er achter dat ogenschijnlijke emotionele wankelen een diepe laag stevigheid. Het is alsof je emoties sneller aan de oppervlakte komen, maar je basis steviger staat dan vroeger. Je weet beter wie je bent, wat je wil, en - misschien nog belangrijker - wat je níét meer wil. Dat is de veerkracht die we bedoelen: ontploffen kan, maar je laat je niet zomaar uit het veld slaan. Na die bui pak je de draad gewoon weer op.
Minder pleasegedrag, meer grenzen
Een groot verschil met je jongere zelf is ook dat je minder bezig bent met wat anderen allemaal vinden. Twintig jaar geleden kon een kritische blik of een snauw van iemand je nog dagen bezighouden en van je stuk brengen. Nu denk je vaker: jammer joh, dit is hoe ik het doe. Dat betekent niet dat je ineens een keihard ijskonijn bent dat niets meer voelt. Integendeel: je voelt misschien juist intenser. En kiest een manier van leven die daar trouw aan blijft. Mislukt er iets? Jammer, maar je laat het je minder snel omverblazen. Je pakt sneller de draad weer op. En dat is veerkracht in de praktijk: meebewegen waar het kan, teruggaan waar het moet.
Waarom veerkracht toeneemt
Veerkracht is iets dat je ontwikkelt, iedere ervaring zorgt voor een beetje meer flexibiliteit. En dat is goed nieuws, want het betekent dat je met de jaren vanzelf meer veerkracht opbouwt. Je leert terwijl je leeft. En dat zie je terug in verschillende dingen:
-
Je hebt een breder perspectief. Wat nu als een ramp voelt, weet je uit ervaring, is over een jaar waarschijnlijk een verhaal waar je om lacht.
-
Je kent je eigen kracht. Je hebt al bewezen dat je moeilijke dingen aankunt.
-
Je hebt geleerd los te laten. Niet alles valt te controleren. En dat is oké.
Je bagage voelt niet meer als ballast, maar als lessen die je sterker hebben gemaakt.
De paradox van de overgang
Jarenlang lijkt het alsof veerkracht vooral iets van je jongere zelf is is: een jong lijf, frisse energie, het gevoel dat je de hele wereld aankunt.
De overgang voelt dan voor veel vrouwen als een breuklijn: je lichaam verandert, je energie verandert, je emoties lijken onvoorspelbaar; je wordt geconfronteerd met ouder worden. En toch hoor je van veel vrouwen: ik voel me sterker dan ooit. Naarmate je ouder wordt, merk je dat de echte kracht ergens anders vandaan komt. Niet uit je lichaam, maar uit de ervaringen die je hebt opgedaan en de rust die daarbij groeit. Veerkracht groeit met de jaren en staat los van je lijf.
Veerkracht is vrijheid
En dat brengt iets groters met zich mee: vrijheid. Als je veerkrachtiger bent, leef je minder vanuit angst en meer vanuit vertrouwen. Je hoeft niet meer koste wat kost alles perfect te doen of iedereen tevreden te stellen. Want je weet dat als het misgaat, de wereld gewoon blijft draaien. En je je schouders makkelijker ophaalt (én er weer onder zet) dan vroeger. Er gebeurt altijd wel weer iets, en daar heb je mee leren omgaan.
Tot slot
We hebben er weer één gevonden, een cadeau van ouder worden. Veerkracht is misschien wel hét cadeau. Als je ouder wordt, komen er vaker ingrijpende dingen voorbij: ziekte, overlijden, veranderingen in relaties of werk en vriendschappen die verdwijnen. Het zijn verlieservaringen die je telkens weer dwingen om je balans opnieuw te vinden. En dat is pittig. Maar je bent ervoor uitgerust. De volgende keer dat je je voelt als een emotioneel wrak, bedenk dan: dit is maar de oppervlakte. Onder die golf van emoties staat een fundament dat sterker is dan ooit. En dat fundament heb je zelf gebouwd.
